برای اظهارنامه مالیاتی چه مدارکی لازم است؟

ارائه اظهارنامه مالیاتی یکی از مهم‌ترین وظایف مالیاتی هر فرد (حقیقی و حقوقی) است که باید در زمان تعیین‌شده انجام شود. برای اینکه این اظهارنامه را به‌درستی تنظیم کنید، باید مدارک و اسناد مرتبط را جمع‌آوری و ارائه دهید. اگر اظهارنامه را ارائه ندهید یا اطلاعات ناقص و نادرست در آن وارد کنید، ممکن است با جریمه‌های سنگین مالیاتی روبرو شوید. طبق ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم، جریمه عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل 30% مالیات متعلق و برای سایر مودیان 10% مالیات متعلق می‌باشد. در این راهنمای جامع، مدارک مورد نیاز برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، حقوقی و صاحبان مشاغل را بررسی می‌کنیم.

مدارک لازم برای اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

اشخاص حقیقی بر اساس نوع فعالیت و میزان درآمدشان، به سه گروه تقسیم می‌شوند (مطابق با آیین‌نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم) و مدارک مورد نیاز برای هر گروه ممکن است کمی متفاوت باشد. با این حال، مدارک زیر به‌طور کلی برای بیشتر اشخاص حقیقی لازم است:

مدارک شناسایی:

برای احراز هویت شما، ارائه تصویر کارت ملی و شناسنامه ضروری است. در صورتی که تغییراتی در اطلاعات هویتی شما رخ داده است (مانند تغییر نام خانوادگی)، ارائه مدارک مستند الزامی است.

اطلاعات هویتی:

باید نشانی دقیق محل سکونت و کد پستی خود را ارائه دهید. این اطلاعات برای ارسال ابلاغیه‌ها و مکاتبات سازمان امور مالیاتی ضروری است.

مدارک مربوط به درآمد:

این بخش شامل تمام مدارکی است که درآمد مشمول مالیات شما را ثابت می‌کند.

• کارمندان: ارائه گواهی حقوق و دستمزد از کارفرما ضروری است. این گواهی باید شامل اطلاعات کامل حقوق و مزایا، کسورات و مالیات‌های پرداخت شده باشد.
• صاحبان املاک: باید قراردادهای اجاره و مدارک مربوط به دریافت اجاره‌بها را ارائه دهند. در صورتی که ملک خود را به صورت رایگان در اختیار دیگری قرار داده‌اید، باید مدارک مربوط به این موضوع را نیز ارائه دهید.
• سایر درآمدها: سود سهام، سود سپرده‌های بانکی و هرگونه درآمد دیگری که مشمول مالیات باشد، باید با ارائه مدارک مستند، در اظهارنامه ذکر شود. به عنوان مثال، برای سود سهام، می‌توانید گواهی سپرده سهام یا صورتحساب کارگزاری خود را ارائه دهید.

مدارک مربوط به هزینه‌ها و معافیت‌ها:

برای اینکه بتوانید از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنید و هزینه‌های قابل قبول را از درآمد مشمول مالیات خود کم کنید، باید مدارک مستند ارائه دهید. این مدارک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• فاکتورها و رسیدهای پرداخت هزینه‌های درمانی و پزشکی: این هزینه‌ها باید به تایید مراجع ذیصلاح رسیده باشند.
• هزینه‌های تحصیلی: مدارک مربوط به پرداخت شهریه و هزینه‌های تحصیلی خود و افراد تحت تکفل.
• کمک‌های خیریه به موسسات معتبر: رسید پرداخت کمک به موسسات خیریه دارای مجوز از مراجع ذیصلاح.
• سایر هزینه‌هایی که طبق قانون، می‌توان آن‌ها را از درآمد مشمول مالیات کم کرد: مانند حق بیمه عمر و بازنشستگی.

فرض کنید شما در طول سال 10 میلیون تومان هزینه درمانی داشته‌اید و 5 میلیون تومان نیز به یک موسسه خیریه معتبر کمک کرده‌اید. با ارائه مدارک مستند، می‌توانید این 15 میلیون تومان را از درآمد مشمول مالیات خود کسر کنید.

مدارک مربوط به دارایی‌ها:

اگر ملک، مستغلات یا وسیله نقلیه دارید، باید اسناد مالکیت و مدارک مربوطه را ارائه دهید. این اطلاعات برای محاسبه مالیات بر دارایی (در صورت وجود) ضروری است.

اطلاعات بانکی

ارائه اطلاعات حساب‌های بانکی، گردش حساب و همچنین اطلاعات دستگاه کارتخوان (POS) برای تعیین میزان درآمد، ضروری است. سازمان امور مالیاتی می‌تواند از این اطلاعات برای بررسی صحت اظهارنامه مالیاتی شما استفاده کند.

مدارک لازم برای اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی (شرکت‌ها)

شرکت‌ها باید مدارک زیر را برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی خود ارائه دهند:

مدارک شناسایی شرکت:

ارائه تصویر اساسنامه، شرکت‌نامه، آگهی تاسیس و آخرین تغییرات شرکت به همراه کد اقتصادی ضروری است. این مدارک برای احراز هویت شرکت و بررسی صحت اطلاعات آن ضروری است.

صورت‌های مالی:

شرکت‌ها باید صورت‌های مالی اساسی خود (شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد) را به‌طور کامل و دقیق ارائه کنند. این صورت‌های مالی باید مطابق با استانداردهای حسابداری تهیه و تنظیم شده باشند.

دفاتر قانونی:

ارائه دفاتر قانونی (شامل دفتر روزنامه و دفتر کل) که به‌صورت پلمپ شده و مطابق با استانداردهای حسابداری تنظیم شده‌اند، الزامی است. این دفاتر باید به طور منظم و دقیق ثبت و نگهداری شوند.

مدارک مربوط به خرید و فروش:

شرکت‌ها باید تمام فاکتورهای خرید و فروش کالا و خدمات و صورت‌حساب‌های بانکی مربوط به آن‌ها را ارائه کنند. این مدارک برای محاسبه درآمد و هزینه‌های شرکت ضروری است.

مدارک مربوط به هزینه‌ها:

ارائه مدارک مستند مربوط به هزینه‌های مختلف شرکت (مانند هزینه‌های حقوق و دستمزد کارکنان، هزینه‌های اجاره محل، هزینه‌های استهلاک دارایی‌ها و سایر هزینه‌های عملیاتی) ضروری است. این هزینه‌ها باید با فعالیت شرکت مرتبط باشند و به طور مستند قابل اثبات باشند.

مدارک مربوط به مالیات و عوارض:

شرکت‌ها باید رسیدهای پرداخت مالیات‌های تکلیفی و گواهی‌های کسر مالیات از منبع را ارائه دهند. این مدارک نشان‌دهنده پرداخت مالیات‌های متعلقه توسط شرکت است.

سایر مدارک:

ارائه قراردادها و تعهدات شرکت و همچنین گزارش حسابرسی (اگر وجود دارد) می‌تواند در تکمیل اظهارنامه مالیاتی مفید باشد. گزارش حسابرسی توسط حسابرسان مستقل تهیه می‌شود و اعتبار صورت‌های مالی شرکت را تایید می‌کند.

مدارک لازم برای اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل

صاحبان مشاغل هم مانند اشخاص حقیقی، بر اساس نوع فعالیت و میزان درآمد به سه گروه تقسیم می‌شوند (مطابق با آیین‌نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم). مدارک مورد نیاز برای این گروه به شرح زیر است:

مدارک شناسایی:

ارائه تصویر کارت ملی و شناسنامه و همچنین جواز کسب یا پروانه فعالیت ضروری است. این مدارک برای احراز هویت صاحب شغل و مجوز فعالیت وی ضروری است.

مدارک مربوط به درآمد:

صاحبان مشاغل باید صورت‌حساب‌های فروش کالا یا خدمات، رسیدهای بانکی و قراردادهای منعقده را ارائه دهند. این مدارک برای محاسبه درآمد صاحب شغل ضروری است.

مدارک مربوط به هزینه‌ها:

برای کسر هزینه‌ها از درآمد مشمول مالیات، باید فاکتورهای خرید کالا و مواد اولیه، قبوض آب، برق، گاز، تلفن، هزینه‌های اجاره محل کسب و سایر هزینه‌های مرتبط با شغل را ارائه دهید. این هزینه‌ها باید با فعالیت شغلی مرتبط باشند و به طور مستند قابل اثبات باشند.

دفاتر قانونی (برای گروه اول):

صاحبان مشاغل گروه اول، باید دفتر درآمد و هزینه داشته باشند و آن را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این دفتر باید به طور منظم و دقیق ثبت و نگهداری شود.

صاحبان مشاغل می‌توانند با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری، فرآیند ثبت و نگهداری اطلاعات مالی خود را تسهیل کنند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کنند.

سخن آخر

تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی، وظیفه‌ای قانونی است که باید با دقت و مسئولیت‌پذیری انجام شود. جمع‌آوری و ارائه مدارک لازم، نقش مهمی در تکمیل صحیح اظهارنامه و جلوگیری از جریمه‌های مالیاتی دارد. با خواندن این راهنما و استفاده از نکات ارائه‌شده، می‌توانید به‌راحتی مدارک لازم را جمع‌آوری کنید و اظهارنامه مالیاتی خود را به‌موقع و بدون مشکل ارسال کنید. فراموش نکنید که در صورت نیاز، می‌توانید از مشاوران مالیاتی هم کمک بگیرید. به یاد داشته باشید که قوانین و مقررات مالیاتی ممکن است تغییر کنند. بنابراین، همواره از آخرین تغییرات و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی مطلع باشید.