اظهارنامه مالیاتی چیست؟
اظهارنامه مالیاتی چیست و چرا این‌قدر مهم است؟ اظهارنامه مالیاتی، گزارشی است که در آن، اطلاعات کاملی از درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها و سایر موارد مالی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه می‌کنید. این اطلاعات، پایه و اساس محاسبه مالیاتی است که باید بپردازید.
چرا ارائه اظهارنامه مالیاتی اهمیت دارد؟
- اساس محاسبه مالیات: اظهارنامه مالیاتی، مبنای اصلی محاسبه مالیات بر درآمد شما (چه شخص حقیقی باشید و چه حقوقی) است. بدون این سند، سازمان امور مالیاتی نمی‌تواند مالیات شما را به‌درستی محاسبه کند.
- شفافیت مالی: با ارائه اظهارنامه، نشان می‌دهید که عملکرد مالی شفافی دارید و این، به ایجاد اعتماد بین شما و سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند.
- سادگی و سرعت: با الکترونیکی شدن فرآیند، می‌توانید به‌راحتی و در کمترین زمان، اظهارنامه خود را تکمیل و ارسال کنید.
- پیشگیری از جریمه: با ارائه به‌موقع اظهارنامه، از جریمه‌های سنگین مالیاتی دور خواهید ماند.
- بهره‌مندی از مشوق‌های مالیاتی: در برخی موارد، ارائه به‌موقع اظهارنامه می‌تواند منجر به بهره‌مندی از مشوق‌های مالیاتی مانند بخشودگی جرایم یا تسهیلات پرداخت شود. (ماده 189 قانون مالیات‌های مستقیم)
- اخذ تسهیلات بانکی و مجوزها: ارائه اظهارنامه مالیاتی و گواهی پرداخت مالیات، در بسیاری از موارد برای اخذ تسهیلات بانکی، دریافت مجوزهای کسب‌وکار و شرکت در مناقصات و مزایده‌ها الزامی است.
اگر در ارسال اظهارنامه مالیاتی مشکل دارید حتما از مشاورین بهین تکس کمک بگیرید…
انواع اظهارنامه مالیاتی: کدام‌یک برای شما مناسب است؟
اظهارنامه‌های مالیاتی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای گروه خاصی از افراد یا فعالیت‌ها طراحی شده‌اند. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی: اگر به‌صورت انفرادی کار می‌کنید (مثلاً صاحب مغازه، پزشک، وکیل و…)، این اظهارنامه برای شماست. این اظهارنامه خود به چند گروه تقسیم می‌شود:
- گروه اول: صاحبان مشاغلی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند (مانند فروشگاه‌های بزرگ، کارگاه‌های تولیدی و…).
- گروه دوم: صاحبان مشاغلی که مکلف به نگهداری خلاصه وضعیت درآمد و هزینه هستند (مانند فروشگاه‌های کوچک، ارائه‌دهندگان خدمات و…).
- گروه سوم: صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات مربوط به صاحبان مشاغل نیستند (مانند پزشکان، وکلا، مهندسان و…).
- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی: این اظهارنامه مخصوص شرکت‌ها، مؤسسات و سازمان‌هاست.
- ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم: اشخاص حقوقی مکلفند اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
- اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک (اجاره): اگر ملکی را اجاره می‌دهید، باید این اظهارنامه را تکمیل کنید.
- ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم: درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر بیست و پنج درصد (25%) بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.
- اظهارنامه مالیات بر ارث: این اظهارنامه توسط وراث یا وکیل قانونی آنها تکمیل می‌شود و مربوط به مالیات بر ارث است.
- ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم: اموال مشمول مالیات بر ارث عبارتند از کلیه ماترک متوفی واقع در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی.
- اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده: این اظهارنامه مربوط به مالیاتی است که در مراحل مختلف تولید و توزیع کالاها و خدمات دریافت می‌شود.
- قانون مالیات بر ارزش افزوده: این قانون به تفصیل به موارد مشمول، معافیت‌ها، نرخ‌ها و نحوه محاسبه و وصول مالیات بر ارزش افزوده می‌پردازد.
برای انجام کارهای اظهارنامه مالیاتی با ما تماس بگیرید: ۸۸۰۰۸۷۳۰
چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی بدهند؟
به‌طور کلی، تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران درآمد دارند، باید اظهارنامه مالیاتی ارائه کنند. البته استثنائاتی هم وجود دارد.
اشخاص حقیقی مشمول:
- صاحبان مشاغل (کسبه، بازرگانان و…)
- کسانی که ملک اجاره می‌دهند.
- کسانی که درآمد اتفاقی دارند (مثل برندگان جوایز).
- کسانی که از منابع مختلف (مثل حقوق، سود سهام و…) درآمد دارند و مجموع درآمد سالانه آنها از یک حد مشخص بیشتر است.
- تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم: سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده (84) این قانون باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مودیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید.
اشخاص حقوقی مشمول:
- همه شرکت‌های تجاری (سهامی عام، خاص، مسئولیت محدود و…)
- مؤسسات غیرتجاری (انتفاعی و غیرانتفاعی)
- شعبه‌ها و نمایندگی‌های شرکت‌های خارجی در ایران
- سایر اشخاص حقوقی که طبق قانون باید مالیات بدهند.
چه کسانی از ارائه اظهارنامه معاف هستند؟
- کارمندان دولت و بخش خصوصی که فقط حقوق می‌گیرند و مالیاتشان از حقوق کسر می‌شود (مگر اینکه درآمدهای دیگری هم داشته باشند).
- ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم: میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هرساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود.
- کسانی که مجموع درآمد سالانه‌شان از حد معافیت تعیین‌شده کمتر است.
- ماده 101 قانون مالیات‌های مستقیم: درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند تا میزان معافیت موضوع ماده (84) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ‌های مذکور در ماده (131) این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
- برخی مؤسسات و نهادهای خاص که طبق قانون از مالیات معاف هستند.
مهلت ارسال اظهارنامه: تا کِی وقت دارید؟
مهلت ارسال اظهارنامه برای اشخاص حقیقی و حقوقی فرق می‌کند:
- اشخاص حقیقی: معمولاً تا پایان خرداد سال بعد.
- ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم: مودیان موضوع این فصل مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (131) این قانون پرداخت نمایند.
- اشخاص حقوقی: معمولاً تا چهار ماه پس از پایان سال مالی شرکت (برای بیشتر شرکت‌ها، تا پایان تیر سال بعد).
- ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم: (قبلاً ذکر شده)
هشدار: این مهلت‌ها ممکن است هر سال تغییر کند. پس همیشه آخرین اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی را پیگیری کنید.
نکته مهم: در سال‌های اخیر، سازمان امور مالیاتی به دلیل شرایط خاص (مانند همه‌گیری کرونا)، مهلت ارسال اظهارنامه را تمدید کرده است. اما توصیه می‌شود که مودیان، ارسال اظهارنامه را به روزهای آخر موکول نکنند.
جریمه‌ها: عواقب عدم ارسال اظهارنامه
اگر اظهارنامه را به‌موقع نفرستید، جریمه‌های سنگینی در انتظارتان خواهد بود:
- جریمه عدم تسلیم: 30% مالیات متعلقه (برای اشخاص حقوقی) و 10% (برای اشخاص حقیقی).
- ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم: در کلیه مواردی که مودی یا نماینده او که به‌موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد (30%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد (10%) مالیات متعلق برای سایر مودیان می‌باشد.
- جریمه دیرکرد: 2.5% مالیات متعلقه به ازای هر ماه تأخیر.
- ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم: … جریمه دیرکرد از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه یا سررسید پرداخت مالیات، هر کدام که مقدم باشد، تعلق می‌گیرد و …
- محرومیت از معافیت‌ها: دیگر نمی‌توانید از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی استفاده کنید.
- محاسبه علی‌الرأس: سازمان امور مالیاتی می‌تواند مالیات را به‌صورت علی‌الرأس (بر اساس شواهد) محاسبه کند که معمولاً بیشتر از مالیات واقعی است.
- ماده 97 قانون مالیات‌های مستقیم: در موارد زیر درآمد مشمول مالیات مودی از طریق علی‌الرأس تشخیص خواهد شد: …
نکات مهم و کاربردی:
- نگهداری مدارک: همه اسناد و مدارک مربوط به درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها و بدهی‌هایتان را حداقل 5 سال نگه دارید.
- ماده 229 آیین‌نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم: مودیان مالیاتی مکلفند حسب درخواست ماموران مالیاتی ذیربط، دفاتر و یا مدارک حساب و صورت‌های مالی خود اعم از ماشینی (مکانیزه) و دستی و نیز دستورالعمل‌های کاربری نرم‌افزارهای مالی مورد استفاده را برای رسیدگی در اختیار آنان قرار دهند.
- نرم‌افزار حسابداری: استفاده از نرم‌افزار حسابداری می‌تواند به شما در محاسبه دقیق و تهیه اظهارنامه کمک کند.
- توصیه حرفه‌ای: استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری معتبر و مورد تأیید سازمان امور مالیاتی، می‌تواند به شما در تهیه گزارش‌های دقیق و مستند کمک کند و از بروز اشتباهات در محاسبات جلوگیری کند.
- مشاوره: اگر لازم است، از مشاوران مالیاتی و حسابداران خبره کمک بگیرید.
- پیگیری اطلاعیه‌ها: همیشه اطلاعیه‌ها و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی را دنبال کنید.
سامانه‌های مرتبط:
- سامانه اصلی: درگاه ملی خدمات مالیات (my.tax.gov.ir)
- سامانه عملیات الکترونیکی: tax.gov.ir (برای مشاهده سوابق، پرداخت مالیات و…)
- سامانه 1526: مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی (برای پاسخ به سؤالات)
مشاوره مالیاتی: کِی و چگونه؟
اگر در تکمیل اظهارنامه مشکل دارید یا به راهنمایی تخصصی نیاز دارید، از مشاوران مالیاتی بهین تکس کمک بگیرید. آنها می‌توانند:
- اظهارنامه شما را به‌درستی تکمیل کنند.
- به شما کمک کنند تا از معافیت‌ها استفاده کنید.
- ریسک‌های مالیاتی شما را کاهش دهند.
- از حقوق شما در مراجع مالیاتی دفاع کنند.
جمع‌بندی:
اظهارنامه مالیاتی سندی مهم و قانونی است. تکمیل و ارسال به‌موقع آن، وظیفه همه مودیان است. با الکترونیکی شدن فرآیند، کار ساده‌تر شده، اما دقت در تکمیل فرم و آگاهی از قوانین، همچنان اهمیت دارد.
توصیه‌ها:
- تکمیل اظهارنامه را به روزهای آخر موکول نکنید.
- از صحت اطلاعات مطمئن شوید.
- اگر لازم است، از مشاور کمک بگیرید.
- مدارک را نگه دارید.
- از آخرین تغییرات قوانین مطلع باشید.
با رعایت این نکات، می‌توانید تکالیف مالیاتی خود را به‌درستی انجام دهید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
امیدوارم این راهنمای جامع و تکمیل‌شده، برای شما مفید باشد. اگر سؤال دیگری دارید، حتماً در قسمت نظرات بپرسید.
